Bij het verbouwen van gewassen in Karamoja moet er rekening gehouden worden met onregelmatige regenval. Karamoja is een droog gebied. Droogte minnende planten, sesam, zonnebloemen en gierst, geven dan ook de grootste kans op een goede oogst.
Sesam wordt in tropische en subtropische landen, over de hele wereld verbouwd. Het gewas wordt al heel lang gekweekt, het is waarschijnlijk het oudste om de olie gekweekte gewassen van de wereld. De plant is 0,5- 1 meter hoog en de bloemen lijken op de bloemen van een vingerhoed plant.
De zaden worden geoogst op het moment dat de omhulsels van de sesam bruin- zwart kleuren. Sesamzaden worden gebruikt voor zowel geneeskundige als culinaire doeleinden. Door de zaden te braden kunnen, net als pinda’s als snack gegeten worden. De olie komt vrij door de zaden te persen. Sesamolie wordt in veel keukens gebruikt. De olie is vrij reukloos, smaakt licht zoetig en is vrij lang houdbaar.
Gierst is een gewas dat behoord tot de groep van graangewassen en heeft een kleine korrel. De plant wordt verbouwd in grote delen van Afrik en Azie en behoren tot een belangrijk voedingsmiddel in deze gebieden.
Ongepelde gierst bevat veel onverteerbare stoffen, meer dan andere graansoorten. De smaak is bitter, dit maakt dat het zelden ongepeld verwerkt wordt. Is de gierst gepeld dan kan het net als rijst gegeten worden.
Proeftuinen
In de proeftuinen wordt er gewerkt volgens de principes van Conservation Agriculture. De drie belangrijkste drie belangrijkste principes van Conservation Agriculture zijn: 1. Zo min mogelijk verroeren van de bodem, 2. Doorlopend bodembedekking ook wel mulchen genoemd, 3. Wisselen van gewassen of wel het roterend planten.
De Karimojong kan door verschillende workshops en in de proeftuinen kennis maken met deze vorm van duurzame landbouw. Stap voor stap kunnen de Karimojong kennismaken met deze vorm van landbouw en ervaren ze dat het mogelijk is om in een savannegebied landbouw producten te verbouwen. Het steeds herhalen van de boodschap is belangrijk. Een nieuwe manier van de grond bewerken is niet in een paar maanden gerealiseerd. Het resultaat dat in de proeftuinen wordt behaald maakt boeren in de omgeving enthousiast om ook op deze wijze het land te gaan bewerken en bebouwen.
Bomen hebben een goede invloed op het ecosysteem. De Faidherbia zorgt er voor dat de kwaliteit van de bodem verbeterd wordt waardoor de vruchtbaarheid van de grond toeneemt. De wortels kunnen tot zeer grote diepte in de bodem dringen waardoor de boom goed kan overleven in zeer droge gebieden.
In het gebied kunnen diverse planten groeien met geneeskrachtige werking. Deze planten kunnen bijdragen aan de verbetering van de gezond zonder gebruik te hoeven maken van chemische geneesmiddelen.
Alleö vera is een van de geneesachtige planten die verbouwd worden. De plant heeft een houtige stam van ong. 30-50 cm. Aan de basis van de plant loopt hij uit of vormen zich vertakkingen. De blauwgroene bladeren staan dicht bij elkaar en zijn 40-50 cm lang. Aan de onderkant zijn de bladeren afgerond, aan de bovenkant hebben ze aan de randen van het blad driehoekige, licht groene, hoornachtige tanden. Het sap wordt gewonnen door de bladeren af te snijden en het druppelende sap op te vangen en te laten drogen. Alleo vera heeft een positieve werken op de wondgenezing.
Zanddammen
Water is een schaars in Karamoja. Er zijn lange periodes waarin er geen regen valt, elke druppel regen die in het gebied valt is hard nodig om de gewassen te laten groeien en de bevolking te voorzien van het nodige (drink)water.
De zanddammen hebben een dubbele functie. De dammen houden het regenwater vast en voorkomen dat het water snel verdampt of wegstroomt. In de droge periodes verdampt het oppervlakte water snel, door het water ‘op te slaan’ tussen het zand wordt het beschermt tegen verdamping. Op deze manier kan er meer water voor een langere tijd vast gehouden worden. Meer water in een gebied betekend meer vegetatie. Dit principe is duidelijk te zien in de gebieden rond een zanddam, de groei van planten en bomen in het gebied wordt sterk verbeterd.
De andere functie van een zanddam is het zuiveren van het water. Een water basin is vaak een bron van bacteriën, een zanddam voorkomt de bacteriegroei. De Karimojong kunnen het water in de droge periodes met een pomp uit het zand halen voor consumptie.
De zanddammen dragen er aan bij dat er op een duurzame manier omgegaan wordt met het water en het is een veilige manier om water vast te houden.